زگیل تناسلی عارضه پوستی مسری و شایع است که روی پوست نواحی اندام تناسلی یا مقعد و اطراف آن ایجاد شده و از طریق رابطه جنسی به افراد منتقل می شود.

زگیل تناسلی توسط برخی انواع ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می شود. ویروس HPV از شایع ترین انواع عفونت های رابطه جنسی (STD) است. اهمیت این ویروس وقتی بیشتر می شود که بدانیم زگیل تناسلی در زنان در صورت عدم درمان، می تواند عواقب جدى داشته باشد؛ به عنوان مثال شایعترین علت سرطان گردن رحم در خانمها؛ زگیل تناسلی درمان نشده (بخصوص با انواع خطرناکتر ۱۶و ۱۸) هستند.

علائم و نشانه های زگیل تناسلی

زگیل تناسلی که به زگیل مقاربتی نیز مشهور است، از طریق تماس پوستی و اغلب به واسطه رابطه جنسی واژینال، دهانی یا مقعدی منتقل می شود و ممکن است فرد مبتلا تا هفته ها یا ماه ها بعد از ابتلا نیز متوجه عارضه نشود.

زگیل تناسلی گاهی بسیار کوچک، رنگ پوست یا کمی تیره تر است که ممکن است با چشم انسان قابل مشاهده نباشد و گاهی بزرگ بوده یا به شکل برجستگی های سفید رنگ ظاهر می شود.

از نظر شکل ظاهری تقریبا شبیه گل کلم است، معمولا به شکل خوشه ای از زگیل ها یا تک زگیل دیده می شود و ممکن است سطح صاف یا ناهمواری داشته باشد.

اندازه زگیل تناسلی معمولا کمتر از یک میلی متر (تک زگیل) تا چند سانتی متر (زگیل خوشه ای) می باشد.

بافت زگیل تناسلی روی آلت تناسلی مردان معمولا نرم و در ناحیه مقعدی زبر و خشن است و اغلب در نواحی زیر ظاهر می شود:

آلت تناسلی
کیسه بیضه
ران و کشاله ران
داخل یا اطراف مقعد

زگیل تناسلی در زنان معمولا در نواحی زیر ظاهر می شود:

داخل یا خارج از واژن
داخل یا اطراف مقعد
دهانه رحم

زگیل تناسلی ناحیه واژینال معمولا بدون عارضه و علائم خاصی است اما گاهی اوقات با علائمی همچون ترشحات واژن، خارش، خونریزی و سوزش همراه می شود.

در صورتی که زگیل های تناسلی بزرگ شده باشند علائم ممکن است با ناراحتی و درد همراه باشد.

خونریزی یا انسداد ادراری به ندرت از علائم اولیه این عارضه محسوب می شود مگر در مواردی که ناحیه دفع ادرار درگیر باشد.

در افرادی که رابطه جنسی دهانی داشته اند زگیل تناسلی ممکن است روی لب ها، داخل دهان، زبان یا گلوی فرد نیز ایجاد شود.

نکته: بسیاری از زائده های پوستی در ناحیه تناسلی، زگیل نیستند و ممکن است به دلیل سایر عفونت ها یا شرایط طبیعی پوست ایجاد شده باشند. حتی گاهی علائمی مشابه زگیل تناسلی دارند اما عارضه دیگری محسوب می شوند.

توجه: توصیه می شود در صورت مشاهده علائم زگیل تناسلی، برای اطمینان از نوع عارضه، حتما به پزشک مراجعه کنید.

درمان زگیل تناسلی

بهترین درمان، برداشتن ضایعات به محض تشخیص است؛ زیرا فرد مبتلا می‌تواند از طریق تماس، دیگران را هم مبتلا کند یا اینکه با دستکاری ضایعات باعث گسترش و بیشتر شدن تعداد زگیل هایش شود.

روشهای برداشتن ضایعات عبارتند از RF الکتروسرجری (جراحی با امواج رادیوفرکوانسی)، سوزاندن با کوتر و فریز کردن ضایعات (کرایوتراپی). البته در موارد خاص از داروهای موضعی مانند محلول پودوفیلین یا کرم ایمویکیمود (Aldara) هم استفاده می شود.

مطلقاً از داروهاى بدون نسخه (OTC) براى زگیل تناسلی استفاده نکنید، زیرا ناحیه تناسلى بسیار حساس است و ممکن است به پوست آن آسیب برسد؛ در بعضى موارد، این کار باعث افزایش تعداد و اندازه زگیل ها مى‌شود.

چگونه از ابتلا به زگیل تناسلی پیشگیری کنیم؟

عفونت این ویروس به شدت واگیردار است و تقریبا در همه ی موارد از طریق رابطه جنسی منتقل می شود، بنابراین بهترین روش پیشگیری، پرهیز از روابط جنسی پرخطر و با افرادی است که از سلامت کامل و گذشته جنسى آنها مطمئن نیستید.

زگیل تناسلی شایعترین بیمارى مقاربتى است اما برخلاف سایر بیماریهاى مقاربتى استفاده از کاندوم هم کمک چندانى نمى کند، چون تماس پوست ناحیه تناسلى کماکان وجود خواهد داشت.

در حال حاضر برای ۴ نوع خطرناکتر و شایعتر این ویروس یعنی سروتیپ های ۶ و ۱۱ و ۱۶ و ۱۸ این ویروس واکسن وجود دارد؛ البته این واکسن گران بوده و فعلا جزو برنامه تزریق واکسن همگانی کشور ما نیست ولی افرادی که تمایل دارند می توانند آنرا از داروخانه های هلال احمر تهیه کنند و تزریق نمایند.

نام این واکسن، گارداسیل است و باید قبل ازشروع روابط جنسی (معمولا در سنین ۱۲ تا ۲۵ سالگی) در ۳ نوبت صفر، دوماه بعد و شش ماه بعد از اولین نوبت، تزریق گردد.

چند نکته مهم درباره زگیل تناسلی

١– درصورت ابتلا به زگیل تناسلی، حتماً به شریک جنسى خود اطلاع دهید؛ چون لازمست، هر دو به پزشک مراجعه کنید و همزمان تحت درمان قراربگیرید، حتى اگر یکى از زوجها، هیچ علامت و ضایعه ى پوستى قابل مشاهده نداشته باشد، باز هم باید تحت معاینه قرار بگیرد.

٢- خانمهاى باردار یا خانمهایى که قصد بچه دار شدن دارند و مبتلا به زگیل تناسلی هستند، باید حتماً تحت درمان قرار بگیرند، چون اگر چه بندرت ولى احتمال انتقال به نوزاد وجود خواهد داشت.

٣- در یک فرد سالم، معمولا زگیل ها، توسط سیستم ایمنى بدن، محدود و کنترل می‌شود؛ بنابراین در موارد زیر :

الف: افزایش سریع و پیشرونده ی تعداد یا اندازه زگیل ها
ب: عود مجدد
ج: عفونت های مکرر

لازمست به پزشک مراجعه شود تا کفایت و سلامت سیستم ایمنی فرد، مورد بررسی قرار گیرد.

۴- خانمهایى که درمعرض ویروس HPV قرارگرفته اند، (همسر مبتلایان به زگیل تناسلى) چه مبتلا به زگیل تناسلی شده باشند و چه نشده باشند، بهتراست، آزمایش پاپ اسمیر (غربالگرى سرطان گردن رحم) انجام دهند.